Lampa naftowa - skonstruowana przez Ignacego Łukasiewicza w 1853 roku. Była efektem prac nad destylacją ropy naftowej. Wynalazek ten wiąże się z próbami otrzymania paliwa wydajniejszego i tańszego niż dotychczas stosowane różne gatunki olejów i ich mieszanin. Odkrycie to miało bezpośredni wpływ na rozwój przemysłu naftowego.

Odkrycie lampy naftowej wiąże się z próbami, szczególnie intensywnymi w I połowie XIX wieku, otrzymania paliwa wydajniejszego i tańszego niż dotychczas stosowane różne gatunki olejów i ich mieszanin Polsce takie badania prowadził Ignacy Łukasiewicz. Stosując frakcjonowaną destylację uzyskał w temperaturze do 250 stopni Celsjusza preparat pozbawiony lekkich frakcji, oddzielił go w aparaturze od ciężkich węglowodorów, potem rafinował stężonym kwasem siarkowym i roztworem otrzymując na przełomie 1852-53 naftę. Była ona kilkukrotnie bardziej wydajna zwykłych świec, a znacznie tańsza od olejów i oświetlenia gazowego. Do powszechnego użytku weszła dopiero w latach 1860-1865. Odkrycie to przyczyniło się bezpośrednio do powstania przemysłu naftowego, najpierw jako drobnych spółek, a potem wielkich kompanii.

Lampę naftową Łukasiewicz skonstruował, by w praktyce ocenić efektywność nafty. Najpierw próbował wykorzystać istniejące modele lamp olejowych, ale przez brak dostosowania konstrukcji do paliwa, ich zbiorniki były rozsadzane. Prototyp skonstruował razem z Adamem Bratkowskim. Lampa ta (była bardzo masywna) składała się z cylindrycznego blaszanego zbiornika na naftę (służył jako zabezpieczenie przed ewentualnym wybuchem paliwa jakie miały miejsce w lampach olejowych), na który założona była metalowa rura z okienkiem z miki i otworami zapewniającym przepływ powietrza. Zanurzony w zbiorniku knot specjalnym otworem wyprowadzony był ponad zbiornik do metalowej rury, w której się palił. Jednak pierwsze próby nie dawały w pełni zadowalających efektów (siła światła przez nią generowanego nie przekraczała wartości 10-15 świec). Kolejne, już ulepszone lampy po raz pierwszy zostały zastosowane do oświetlenia szpitala we Lwowie i 31 lipca 1853 roku przeprowadzono pierwszą operację nocną z ich wykorzystaniem. Później lampy powszechnie używane przejęły zewnętrzną budowę od lamp olejowych z I połowy XIX wieku. Nad ich udoskonalaniem pracowało wielu uczonych, m.in.  R. Deitmar, Schuster i Bär. W wielu krajach lampy naftowe stanowiły w II połowie XIX wieku najpopularniejszy i tani sposób oświetlenia wnętrz mieszkalnych. Zaczęła je wypierać dopiero żarówka elektryczna.